سیب زمینی سرخ کرده يا تنوري؟


 





 
چندي پيش، خبري در زمينه خواص تغذيه‌اي سيب‌زميني منتشر شد. در اين خبر آمده بود که خوردن سيب‌زميني براي قلب و لثه‌ها مفيد بوده و يک مسکن درد و ترميم‌کننده مناسب زخم معده است. اما هيچ مي‌دانيد طي سرخ كردن سيب‌زميني چه بر سر اين ماده غذايي مي‌آيد، به‌طوري كه آن را از يک ماده غذايي مفيد به غيرمفيد تبديل مي‌کند؟
سيب‌زميني در گروه سبزي‌هاي نشاسته‌اي جاي مي‌گيرد زيرا ماده مغذي اصلي آن، نشاسته است. با اين حال بايد در خوردن آن اعتدال را رعايت كرد زيرا در هر 120 گرم از اين ماده غذايي، 132 کالري انرژي وجود دارد و اين موضوع خود نشان‌دهنده پرکالري بودن آن است. به علاوه، سيب‌زميني انديس گلايسمي‌ بالايي دارد يعني آنکه بلافاصله پس از خوردن، قند خون را به شدت بالا برده و بدن را به ترشح انسولين تحريک مي‌کند و با حضور اين هورمون، قند اضافي به سلول‌ها وارد شده و در صورت نياز نداشتن سلول به قند، اين ترکيب به چربي تبديل و موجب افزايش حجم بافت‌هاي چربي و در نهايت اضافه وزن و چاقي مي‌شود. اين سبزي در کنار نشاسته فراواني که دارد، يکي از منابع غذايي بتاکاروتن نيز محسوب مي‌شود. حتما مي‌پرسيد بتاکاروتن چيست؟ بايد در جوابتان بگوييم که اين ماده مغذي پيش‌ساز ويتامين A در بدن بوده و به عنوان يک ترکيب آنتي‌اکسيدان قوي که مي‌تواند بدن را در برابر ابتلا به سرطان‌ها محافظت کند، شناخته شده است. جالب است بدانيد که رنگ زرد اين ماده غذايي نيز به دليل وجود همين ترکيب است. علاوه بر بتاکاروتن، مطالعات نشان داده‌اند که سيب‌زميني خام سرشار از ويتامين C نيز هست و به اين دليل خام اين سبزي را يک رقيب سرسخت براي کلم بروکلي البته از نظر داشتن ترکيبات ضد سرطان مي‌دانند. اما متاسفانه در حين پخت، بر اثر حرارت زياد، اين ويتامين حساس به حرارت، تخريب شده و از ميان مي‌رود.

سيب‌زميني سرخ کرده
 

اما بهتر است برگرديم به اينكه سيب زميني با روش‌هاي پختي چون سرخ كردن به خصوص در رستوران‌ها آيا باز هم همان غذاي ارزشمند خواهد بود يا نه. جالب است بدانيد که اين روش پخت که طرفداران فراواني هم دارد، به دلايل بسياري مي‌تواند عيب اين سبزي را که همان چاق‌کنندگي اوست، بزرگ تر کند. به علاوه، اگر روغن مورد استفاده از انواع هيدروژنه و يا روغن‌هاي مايعي كه در فرآيند تهيه آنها استانداردهاي لازم رعايت نشده باشد، اسيدهاي چربي به نام اسيدهاي چرب ترانس داشته كه وجود آنها در بدن مي‌تواند موجب افزايش كلسترول بد و كاهش كلسترول خوب شود و زمينه‌هاي حملات قلبي و سكته را در افراد افزايش دهد. به طور كلي ديده شده است افرادي كه از روغن‌هاي با اسيد چرب ترانس بالا استفاده مي‌كنند بيشتر به التهابات عروقي و گرفتگي عروق مبتلا مي‌شوند. متأسفانه در بسياري از رستوران‌ها براي كاهش هزينه‌هاي توليد از روغن‌هاي نامرغوب استفاده مي‌شود كه بررسي‌ها نشان داده‌اند اين روغن‌ها سرشار از اسيدهاي چرب ترانس بوده و مي‌توانند زيان بارتر باشند. به اين دليل است كه براي سرخ كردن‌هاي طولاني مدت توصيه مي‌شود از روغن‌هاي مخصوص سرخ كردن استفاده شود حتي در رستوران‌هايي كه غذاهاي اصلي شان سرخ كرده هستند.
يكي ديگر از مشكلات اساسي سيب زميني‌هاي سرخ كرده كه به « نگراني اصلي » اين دسته از غذاها نيز شهرت يافته اند، تركيبي به نام آكريلاميد است. اين تركيب در غذاهايي كه سرشار از كربوهيدرات هستند، در طي سرخ كردن بيشتر توليد مي‌شود به اين ترتيب، سيب زميني سرخ كرده نيز از اين موضوع مستثني نيست. جالب است بدانيد كه آكريلاميد به‌عنوان يک عامل بروز سرطان شناخته شده و توصيه مي‌شود كه مصرف مواد غذايي را كه احتمال وجود اين تركيب در آنها بالاست را به حداقل برسانيد. براي پختن مواد غذايي، آنها را سرخ نكنيد. با كمي‌پختن اين مواد غذايي مي‌توان زمان سرخ كردن آن را كوتاه‌تر كرد تا به اين ترتيب فرصت كافي براي ايجاد اين تركيب شيميايي به وجود نيايد.

سيب‌زميني تنوري
 

به تازگي در برخي از رستوران‌هاي فست‌فودي، سيب‌زميني به شکل‌هاي ديگري نيز سرو مي‌شود. يکي از آنها سيب‌زميني تنوري است. در اين رستوران‌ها نوع تنوري نيز به شکل‌هاي گوناگوني تهيه مي‌شود. در يک روش، سيب‌زميني‌ها را با پوست در داخل فويل قرار داده و سپس با حرارت فر آن را مي‌پزند و بدون اضافه کردن چاشني، آن را به حلقه‌هايي برش داده و براي مشتري سرو مي‌کنند. اين روش پخت در مقايسه با سرخ کردن مزيت‌هايي دارد. اول اينکه روغن در اين روش حذف مي‌شود. در نتيجه کالري اضافه‌اي که در پي سرخ‌کردن به سيب‌زميني‌ها افزوده مي‌شد ديگر وجود ندارد و ديگر اينکه سيب‌زميني‌ها پوست نکنده پخته مي‌شوند. حتما تعجب مي‌کنيد که اين نکته آخر مگر فايده‌اي هم دارد. با کمال ناباوري بايد بگوييم، بله زيرا اين سبزي نشاسته اي يکي از منابع غذايي گياهي آهن نيز به حساب مي‌آيد و اغلب با پوست كندن اين سبزي آهن نيز به دور ريخته مي‌شود در حالي كه با تنوري كردن اتلاف اين ماده مغذي به حداقل مي‌رسد.
در روش ديگر تنوري کردن، بعد از برش دادن سيب‌زميني‌هاي پخته شده در فويل آنها را در ظرفي روي هم مي‌چينند و در لا‌به‌لاي آن از پنير پيتزا و سبزي‌هاي معطر استفاده مي‌کنند. اين روش نيز به دليل نداشتن روغن، مناسب‌تر است اما پنير پيتزاي اضافه شده، منبع چربي است. بنابراين حداقل کالري زماني با خوردن سيب‌زميني وارد بدن مي‌شود که آن را تنوري کرده و هيچ ماده غذايي ديگري به آن اضافه نمي‌شود. اما نکته‌اي را که بايد به‌خاطر بسپاريد و به کار بستن آن مي‌تواند تا حدودي از ميزان کالري دريافتي بکاهد، خوردن انواع سبزي‌ها به همراه سيب زميني (چه پخته و چه سرخ كرده) است زيرا فيبر دريافتي موجب مي‌شود تا شما نشاسته کمتري بخوريد. بنابراين به همراه سيب‌زميني سرخ کرده بهتر است يک بشقاب سالاد سبزي‌هاي تازه نيز سفارش دهيد.
منبع:http://www.salamat.com